آیه 11 سوره مزمل

وَ ذَرْنِي وَ الْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ وَ مَهِّلْهُمْ قَلِيلاً «11»

بعد از آن تهديد فرمايد كفار را:

وَ ذَرْنِي وَ الْمُكَذِّبِينَ‌: و بگذار مرا با مكذبان، أُولِي النَّعْمَةِ: كه صاحبان تنعم‌اند، يعنى كار مشركان را به من واگذار كه من كافى در جزا دادن ايشانم.

وَ مَهِّلْهُمْ قَلِيلًا: و مهلت ده آنها را مهلت دادنى اندك، يعنى عن قريب مكافات‌

جلد 13 - صفحه 363

ايشان خواهيم نمود و به عذاب اليم گرفتار نمائيم.

وَ ذَرْنِي وَ الْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ وَ مَهِّلْهُمْ قَلِيلاً «11» إِنَّ لَدَيْنا أَنْكالاً وَ جَحِيماً «12» وَ طَعاماً ذا غُصَّةٍ وَ عَذاباً أَلِيماً «13» يَوْمَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ وَ كانَتِ الْجِبالُ كَثِيباً مَهِيلاً «14» إِنَّا أَرْسَلْنا إِلَيْكُمْ رَسُولاً شاهِداً عَلَيْكُمْ كَما أَرْسَلْنا إِلى‌ فِرْعَوْنَ رَسُولاً «15»

فَعَصى‌ فِرْعَوْنُ الرَّسُولَ فَأَخَذْناهُ أَخْذاً وَبِيلاً «16» فَكَيْفَ تَتَّقُونَ إِنْ كَفَرْتُمْ يَوْماً يَجْعَلُ الْوِلْدانَ شِيباً «17» السَّماءُ مُنْفَطِرٌ بِهِ كانَ وَعْدُهُ مَفْعُولاً «18» إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى‌ رَبِّهِ سَبِيلاً «19»

ترجمه‌

و واگذار مرا با تكذيب كنندگان كه صاحبان نعمتند و مهلت ده آنها را اندكى‌

همانا نزد ما است غلهاى گران و آتش سوزان‌

و خوراك گلوگير و عذابى دردناك‌

روزى كه بلرزه در آيد زمين و كوهها و بگردد كوهها تلهاى ريگ پراكنده‌

همانا ما فرستاديم بسوى شما پيغمبرى را گواه بر شما همچنان كه فرستاديم بسوى فرعون پيغمبرى‌

پس نافرمانى كرد فرعون آن پيغمبر را پس گرفتيم او را گرفتنى سخت‌

پس چگونه پرهيز ميكنيد اگر كافر باشيد در روز كه ميگرداند كودكانر پيران‌

آسمان شكافته شود در آن ميباشد وعده او انجام شده‌

همانا اين پندى است پس هر كه بخواهد ميگيرد بسوى پروردگارش راهى.

تفسير

در آيه سابقه خداوند دستور فرمود به پيغمبر خود كه از كفّار

جلد 5 صفحه 295

دورى كند بخوبى و در اين آيات ميفرمايد آنها را كه تكذيب نمودند تو را و وصيّت را با آنكه صاحب مال و نعمت دنيوى هستند بمن واگذار نما تا بمجازات اعمالشان برسانم و چند روزى بآنها مهلت ده تا موعد جزاى آنها بفتوحات اسلامى در دنيا برسد و در آخرت براى آنها نزد ما غلهاى گران و امواج آتش سوزان جهنّم و خوراك گلو گير آن مانند زقّوم و ضريع كه در نهايت تلخى و عفونت و خشونت است و عذاب دردناك آن آماده و مهيّا است در روز كه زمين بلرزه در آيد يا خسف شود چنانچه قمّى ره فرموده و كوهها نيز متزلزل و از جا كنده و نرم و مبدّل شود بشن و ريگ فراوانى كه بريزش پائين از بالا سرازير گردد اكنون ما نزد شما پيغمبرى فرستاديم كه گواه بر اعمال شما باشد نزد خدا روز قيامت چنانچه فرستاديم نزد فرعون پادشاه مصر پيغمبرى را كه همه ميدانيد و ميشناسيد او را كه موسى بن عمران بوده و محتاج بذكر نيست پس فرعون اطاعت او امر او را ننمود و ما گرفتيم او را بگناهش گرفتن سخت ناگوارى كه در تواريخ ذكر شده و در قرآن مكرّر گوشزد گرديده است كه با عساكرش بنحو عجيبى غرق شدند و شما بايد از آن عبرت گيريد و بترسيد از آنكه خداوند شما را هم در دنيا مانند آنها بگناهتان بگيرد و مجازات فرمايد و اگر مؤاخذه دنيوى ما از اين قبيل باشد پس چگونه خود را حفظ ميكنيد و ميپرهيزيد شما در صورت بقاء بر كفر از عذاب و هول روز كه كودكان را پير ميكند وقتى كه ميشنوند صيحه آسمانيرا و در آنروز آسمان شكافته و منشق ميگردد و وعده خدا بانجاز ميرسد آنچه ذكر شد موعظه و نصيحت و موجب تذكّر بود براى شما فعلا اجبارى نيست هر كس خواسته باشد از اين عذابها مأمون باشد براى خودش راهى بسوى پروردگارش باز كند و هيچ راهى بهتر از راه قبول اسلام و ولايت مولاى متّقيان نيست بايد آنرا اخذ نمود و در دنيا و آخرت مأمون بود و ضمير بارز در منفطر به راجع است ظاهرا بيوم و باء بمعناى في يا براى سببيّت است و اخبار از سماء بمنفطر باعتبار جواز تذكير و تأنيث است در آن و ولدان جمع وليد بمعناى كودك و شيب بكسر شين ظاهرا جمع اشيب بمعنى سپيد مو و پير است.

جلد 5 صفحه 296

وَ ذَرنِي‌ وَ المُكَذِّبِين‌َ أُولِي‌ النَّعمَةِ وَ مَهِّلهُم‌ قَلِيلاً «11»

وَ ذَرنِي‌ وَ المُكَذِّبِين‌َ ‌يعني‌ عقوبت‌ ‌آنها‌ ‌را‌ و انتقام‌ ‌آنها‌ ‌را‌ واگذار بمن‌ ‌که‌ خداي‌ تو هستم‌ كن‌ ‌من‌ ‌از‌ ‌آنها‌ انتقام‌ خواهم‌ كشيد تو متعرض‌ ‌آنها‌ نباش‌ چنانچه‌ ‌هر‌ مظلومي‌ و ذي‌ حقي‌ ‌که‌ ‌از‌ ظالم‌ و ‌من‌ ‌عليه‌ الحق‌ انتقام‌ نكشد ‌ يا ‌ نتواند ميگويد: ‌او‌ ‌را‌ واگذار كردم‌ بخدا، و مكذبين‌ پيغمبر كفار و مشركين‌ يهود و نصاري‌ و مجوس‌ ‌که‌ بكلي‌ تكذيب‌

جلد 17 - صفحه 253

رسالت‌ ‌او‌ ‌را‌ كردند، و ‌از‌ فرق‌ مسلمين‌ ‌که‌ تكذيب‌ بعض‌ فرمايشات‌ ‌او‌ ‌را‌ كردند ‌ يا ‌ منكر شدند ‌ يا ‌ توجيه‌ و تأويل‌ كردند اينها ‌را‌ بايد حواله‌ داد بخدا بالاخص‌:

أُولِي‌ النَّعمَةِ ‌آنها‌ ‌را‌ رؤساء و ثروتمندان‌ و اقوياي‌ ‌آنها‌ ‌که‌ ديگران‌ ‌را‌ ‌هم‌ ‌آنها‌ وادار بتكذيب‌ كردند.

وَ مَهِّلهُم‌ قَلِيلًا مدت‌ كمي‌ مهلت‌ ده‌ ‌آنها‌ ‌را‌، خداوند ‌ يا ‌ ‌در‌ دنيا ببلاهاي‌ دنيوي‌ هلاك‌ ميكند ‌ يا ‌ بعذاب‌ آخرت‌ گرفتار ميفرمايد ‌اينکه‌ چهار روز دنيا قليل‌ ‌است‌ ‌در‌ مقابل‌ آخرت‌ ‌که‌ باقي‌ ‌است‌ ‌الي‌ الابد.

]

(آیه 11)- در آیه قبل اشاره‌ای به کار شکنیها و سخنان ناروا و اذیت و آزار دشمنان اسلام بود در اینجا آنها را زیر رگباری از تهدیدات شدید، دائر به عذابهای دنیا و آخرت از سوی خداوند، قرار داده، و آنها را دعوت به تجدید نظر در برنامه‌های شوم خود می‌کند، و هم به مسلمانان صدر اول در برابر هجوم سخت این دشمنان دلداری می‌دهد، و پایمردی می‌بخشد.

نخست می‌فرماید: «مرا با تکذیب کنندگان صاحب نعمت واگذار، و آنها را کمی مهلت ده»! (و ذرنی و المکذبین اولی النعمة و مهلهم قلیلا).

یعنی، طرف آنها تو نیستی، مجازات و کیفر آنها را به خود من واگذار، و کمی به آنها مهلت ده، تا هم اتمام حجت گردد، و هم ماهیت خود را آشکار سازند، و می‌دانیم مدت کمی گذشت که مسلمانان نیرومند شدند، و ضربات سنگین و شکننده خود را در جنگهای «بدر» و «حنین» و «احزاب» و مانند آن بر پیکر دشمن وارد آوردند و نیز مدت کمی بیشتر نگذشت که این گردنکشان از دنیا رفتند، و گرفتار عذاب الهی در برزخ شدند و عذاب قیامت نیز از آنها چندان دور نیست.